Niektórzy uważają, że asertywność to po prostu sztuka mówienia „nie”. Jest to nadmierne uproszczenie, a umiejętność asertywnego zachowania przydaje się nie tylko wtedy, gdy chodzi o odmawianie. Są tacy, dla których zachowanie asertywne polega na dążeniu do uzyskania tego, czego się pragnie za wszelką cenę. Są w błędzie. Inni twierdzą, że asertywność to cecha osobowości, stała i niezmienna, w związku z czym asertywnym albo się jest, albo nie i nic nie można na taki stan poradzić. Oni również nie mają racji.
Asertywność to umiejętność, a nie cecha osobowości, dlatego można się jej nauczyć, można ją rozwijać i warto to robić, ponieważ pozwala ona na swobodne funkcjonowanie w relacjach z innymi ludźmi. Uczy wyrażania własnego zdania, mówienia o uczuciach oraz stawiania granic. Buduje adekwatną samoocenę, dopuszcza możliwość popełniania błędów. Osoby asertywne mają przekonanie, że zarówno one jak i inni są ok. Postawa asertywna wzmacnia poczucie własnej wartości. Umiejętność bycia asertywnym pomaga zadbać o siebie i swój dobrostan.
Wyróżniamy cztery style zachowania – oprócz asertywnego są to zachowania: agresywne, bierne i bierno-agresywne. Osoba asertywna nie jest ani bierna ani agresywna, dąży do tego, żeby jej interesy zostały zrealizowane, ale nie narusza przy tym praw innych osób.
Bycie asertywnym oznacza także umiejętność przyjmowania i wyrażania krytyki, pochwał i innych opinii, umiejętność reagowania w sposób nieuległy, w tym odmawiania. Postawa asertywna zwykle towarzyszy ludziom, którzy posiadają adekwatny do rzeczywistości obraz własnej osoby, a w związku z tym stawiają sobie realistyczne cele i w znacznej mierze wykorzystują swoje możliwości. Nie podejmują się zbyt trudnych zadań przez co nie narażają się na frustrację i krytykę otoczenia.
Osoba asertywna czuje się swobodnie odsłaniając w rozsądnych granicach siebie innym. Bez nadmiernego lęku, uczciwie i bezpośrednio buduje relacje, potrafi współpracować. Ma też adekwatną świadomość własnych mocnych i słabszych stron, dzięki czemu nie jest mocno zależna od chwilowych sukcesów i porażek. Potrafi pozwolić sobie na popełnianie błędów i potknięć traktując je jako powody do dalszej nauki i pracy nad samym sobą.